żydowski system nazewniczy utrwalony został w Biblii, przede wszystkim w Starym testamencie. Z tekstów biblijnych dowiadujemy się również o isto - cie imienia w czasach biblijnych. Wtedy imiona nie były zwykłymi etykietka-mi. Każde imię coś oznaczało, mówiło o prawdziwej osobowości człowieka, który dane imię nosił.Heli, Eli (gr. Ἠλὶ; translit. Ēli; od heb. עֵלִי; translit. Eli) - jeden z przodków Jezusa, syn Lewiego w linii Rezy, syna Zerubbabela, perskiego namiestnika Judei wymieniony w genealogii podanej w Ewangelii według św. Łukasza. Jednak według innego ewangelisty Mateusza, święty Józef z Nazaretu, przybrany ojciec chrześcijańskiego mesjasza, pochodził od innego syna Zerubbabela imieniem Abiud. Katolicka tradycja tłumaczy to tym, że Łukasz wymienił przodków Maryi w linii Rezy, a Mateusz Józefa w linii Abiuda. Urodził się w niepodległym państwie żydowskim między śmiercią Jana Hirkana I w 104 a końcem rządów jego żony Aleksandry Salome w 67 Przyszło mu żyć w ciężkich czasach upadku dynastii machabejskiej podczas chaotycznych rządów Jana Hirkana II (66 - 40 i bratanka Matatiasza Antygona 40 - 37 Zmarł w czasie, gdy królem podległej Rzymowi Judy był Herod Wielki, prawdopodobnie w początkowym okresie jego rządów. Heli był Dawidytą (potomkiem króla Dawida) mieszkającym początkowo w Betlejem w Judei, ale niespokojna sytuacja w Judzie mogła wymusić na nim migracje do bezpieczniejszej Galilei, gdzie zamieszkał w nowo powstałej żydowskiej wiosce Nazaret. Jego imię jest pochodzenia hebrajskiego. Prawdopodobnie jest pochodną od starosemickiego słowa El (pl. Bóg) albo od hebrajskiego rdzenia alah oznaczającego ,,iść do góry, wspinać się, wznosić się". Tak nazywał się arcykapłan przybytku w Szilo, współczesny prorokowi Samuelowi. Według tekstu Łukasza był on przodkiem Józefa z Nazaretu, przybranego ojca Jezusa, podczas gdy według Mateusza ojciec Józefa miał na imię Jakub, syn Mattana. Powstały różne interpretacje wyjaśniające te sprzeczności. Zgodnie z pierwszą był on ojcem Maryi, a nie Józefa z Nazaretu, ale kobiety były w tamtych czasach często dyskryminowane i nieuwzględniane w genealogiach, więc Łukasz uwzględnił Józefa, jako prawnego członka rodziny zamiast Miriam. Druga tradycja, rzadko spotykana, zakłada, że ojciec i mąż Maryi nosili to samo imię, a więc Heli był rodzicielem bliżej nieznanego Józefa, ojca Marii, a więc jej dziadkiem, nie ojcem. Trzecia, najczęściej spotykana i pochodząca już od ojców kościoła, zakłada że Heli z nieznaną z imienia kobietą spłodził Józefa z Nazaretu, ale zmarł w jakiś czas później i ta kobieta - zgodnie z prawem lewiratu (choć w rzeczywistości ograniczało się ono do braci, a nie kuzynów) - poślubiła jego dalekiego kuzyna Jakuba, który zaadoptował pasierba. W ten sposób Józef, mąż Maryi był biologicznym synem Heliego, a prawnym (halachicznym) synem Jakuba. Kuriozalnie w kościele katolickim, a także prawosławnym, monofizycki i katolickim nurcie anglikanizmu czci się Joachima, poświadczonego jedynie przez tradycje apokryficzną Wspomnienie w Nowym Testamencie[] Ewangelia Łukasza 3: 23-38: 23 Sam zaś Jezus rozpoczynając swoją działalność miał lat około trzydziestu. Był, jak mniemano, synem Józefa, syna Helego, 24 syna Mattata, syna Lewiego, syna Melchiego, syna Jannaja, syna Józefa, 25 syna Matatiasza, syna Amosa, syna Nahuma, syna Chesliego, syna Naggaja, 26 syna Maata, syna Matatiasza, syna Semei, syna Josecha, syna Jody, 27 syna Jana, syna Resy, syna Zorobabela, syna Salatiela, syna Neriego, 28 syna Melchiego, syna Addiego, syna Kosama, syna Elmadana, syna Era, 29 syna Jezusa, syna Eliezera, syna Jorima, syna Mattata, syna Lewiego, 30 syna Symeona, syna Judy, syna Józefa, syna Jony, syna Eliakima, 31 syna Meleasza, syna Menny, syna Mattata, syna Natana, syna Dawida, 32 syna Jessego, syna Jobeda, syna Booza, syna Sali, syna Naassona, 33 syna Aminadaba, syna Admina, syna Arniego, syna Esroma, syna Faresa, syna Judy, 34 syna Jakuba, syna Izaaka, syna Abrahama, syna Tarego, syna Nachora, 35 syna Serucha, syna Ragaua, syna Faleka, syna Ebera, syna Sali, 36 syna Kainama, syna Arfaksada, syna Sema, syna Noego, syna Lamecha, 37 syna Matusali, syna Enocha, syna Jareta, syna Maleleela, syna Kainama, 38 syna Enosa, syna Seta, syna Adama, syna Bożego. Genealogia Jezusa Ewangelia Mateusza Abraham • Izaak • Jakub (Izrael) • Juda • Fares • Chesrom • Ram • Aminadab • Nachszon • Salmon • Booz • Obed • Jesse • Dawid • Salomon • Roboam • Abiasz • Asa • Jozafat • Joram • Azariasz • Jotam • Achaz • Ezechiasz • Manasses • Amos • Jozjasz • Jojakim • Salatiel • Zerubabel • Abiud • Eliakim • Azor • Sadok • Achim • Eliud • Eleazar • Mattan • Jakub • Józef • Jezus Chrystus Ewangelia Łukasza Jezus Chrystus • Józef • Heli • Mattan • Lewi • Melchi • Jannaj • Józef • Matatiasz • Amos • Nahum • Hesli • Naggaj • Maat • Matatiasz • Semein • Josech • Joda • Jochanan • Reza • Zerubabel • Szeltiel • Neri • Melchi • Addi • Kosam • Elmadan • Er • Jezus • Eliezer • Jorim • Mattan • Lewi • Symeon • Judasz • Józef • Jonam • Eliakim • Melei • Menna • Mattan • Natan • Dawid • Jesse • Obed • Boaz • Salmon • Nachszon • Aminadab • Ram • Chesron • Peres • Juda • Jakub • Izaak • Abraham • Terach • Nachor • Serug • Reu • Peleg • Hebe • Szelach • Kainan • Arfachsad • Sem • Noe • Lamech • Matuzalem • Henoch • Jered • Mahalael • Kenan • Enosz • Set • Adam • Bóg
Mianowicie na sytuacje bardzo brutalne, tak naprawdę trudne do ogarnięcia przez pryzmat standardów naszych czasów, kultury i myślenia. Albowiem w Starym Testamencie Bóg brutalnie każe zabijać całe narody, dokonuje mordów pojedynczych i masowych. Jeden z takich, wydawać się może, morderczych rozkazów pojawia się w Księdze
Wielu ludzi którzy chcą pozostać głusi na fakt prawdy Ewangelii , jej autentyczności , historyczności , absolutnej wiarygodności , uciekają się do starego Testamentu i twierdzą że wydarzenia w nim przedstawione są okrutne , na tej podstawie nie chcą uwierzyć w Pana Jezusa Chrystusa . Jednak nie opiera się to na żadnej logice , ani na argumentach , przyjmując zarzut niesprawiedliwości i okrucieństwa w starym Testamencie nawet za prawdziwy , nie jest to żaden argument który kwestionuje samego Pana Boga , w zasadzie , przyjmując fakt tych wydarzeń , przyjmuje się również fakt istnienia Boga , który na to pozwolił . Argumentacja bazująca na atakowaniu starego Testamentu jest absurdalna , ponieważ nie posiada żadnej logiki ani aksjomatów na których podstawie można by było uznać Biblie za fałszywą , tak samo przyjmując pogląd ludzi atakujących Biblie i nie chcących uwierzyć w prawdę Ewangelii , że wydarzenia w Starym Testamencie były Okrutne , nie zmienia to faktu istnienia Pana Boga i prawdziwości tych wydarzeń . Równie dobrze można zakwestionować istnienia Holokaustu z powodu jego olbrzymiego okrucieństwa na narodzie Żydowskim , można zakwestionować na tej samej podstawie i logice wszystkie wojny w tym I i II wojnę światową , katolicki reżim Nazistowski , Ustaszów , Katolickich Frankistów czy wszelką Maść Komunistów . Jednak zbrodnie dokonane przez takich ludzi jak Franco , Hitler , Stalin , Churchill nie negują ich istnienia - przeciwnie , ich istnienie jest faktem i jedynie obłudnicy , tacy jak ci negujący istnienie Holokaustu , temu zaprzeczają , daremnie . Tak więc sama argumentacja próby wykazania że działania Pana Boga w starym Testamencie były złe , niesprawiedliwe i nie uzasadnione , nie wyklucza ani o jotę istnienia samego Pana Boga i faktu tamtych wydarzeń . Jednak wszelkie Oskarżenia i obraz Pana Boga jako niesprawiedliwego , które propagują niewierzący , jest błędne i oderwane od rzeczywistości . Anekici , Amalekici[] " Pokonasz Wielki i rosły lud , Anakitów , których znasz i o których słyszałeś : Któż sprosta synom Anaka ? Ale dziś poznasz , że Pan , Bóg twój , przechodzi przed tobą jak trawiący ogień . On ich wytępi i On ich powali przed tobą , a ty szybko ich wypędzisz i wygubisz , jak ci przyrzekł Pan . " - V Mojżeszowa 9 : 2 - 3 Te słowa zostały wypowiedziane do Jozuego , przywódcy Wojsk Izraela , taktyka znającego się na wojskowości będącego początkowo jednym z 12 zwiadowców Izraela którzy dokonywali wywiadu ziemi Obiecanej , odkrywając że jest urodzajna ale i zamieszkana przez njapotężniejsze z wrogich plemion będących Potomkami Olbrzymów . Szydercy stają w obronie Anekitów przeciwko Bogu , twierdząc że to nie sprawiedliwe aby dokonywać ich całkowitej eksterminacji którzy rzekomo nic złego nie zrobili , a nawet gdyby to nie na tyle aby ich wysztkich wybijać - ma to dowodzić rzekomej bezlitosności i niespraiwdliwości . Kim byli jednak Anekici i Dlaczego polecenie ich wytępienia całkowitego padło jako nakaz od Pana Boga ? Oprucz wytępienia Anekitów , potomków olbrzymów przy ktorych jest napisane że Izraelici byli przy nich jak szarańcze , Pan Bóg zabronił się Żydą żenić i wchodzić w jakie kol wiek stosunki małżeńskie z Anekitami . " Bo jeśli się odwrócicie i przylegniecie do resztki tych narodów , które pozostały u was , i będziecie zawierać z nimi małzeństwa , i pomieszacie się z nimi , a oni z wami , To wiedzcie , że Pan , Bóg wasz , tych narodów już nie wypędzi przed wami i staną się dla was pułapką i sidłem , biczem na wasze boki i cierpieniem dla oczu waszych , aż wyginiecie z dobrej ziemi , którą dał wam Pan , Bóg wasz . " - Jozuego 23 : 12 - 13 Pan Bóg jasno mówi , że te narody , zniszczą Izraela , jeżeli przetrwają i jeżeli Izrael będzie się z nimi mieszać . Analekici prowadzeni przez szatana , nie spoczną dopuki Izrael nie zostanie zniszczony , będą go tępić . Pan Bóg powiedział do całego Izraela : " Pamiętaj co ci uczynił Amalek w czasie drogi , gdy wyszliście z Egiptu , że stanoł ci w drodze i gdy ty byłeś zmęczony i strudzony , wybił wszystkich osłabionych , którzy pozostali w tyle , i nie bali się Boga . " - V Mojżeszowa 25 : 17 - 18 Bezpodstawna żądza zabijania Izraelczyków przez Anekitów pochodzących od Amaleka , objawiała się mordowaniem Izraelczyków , ma to swoje źródło w tym że szatan chce zniszczyć lud wybrany przez Boga . Anekici nie poprzestaną do puki Izrael zostanie zniszczony czy to w otwartej walce czy przez podstep , nigdy Anekici nie są wspominani w Biblii inaczej , niż gdy przyłączają się do kogoś po to , aby zniszczyć Izrael osobiście . Równie dobrze można porównać ich do Nazistów . Bóg posłał do Anekitów Proroka i powiedział im aby odstąpili od Jego Ludu , ale ci nie Bali się Pana Boga i nie zważali na słowa samego stwórcy i pogradzili samym Bogiem . Amalekici , Anekici dążyli do podyktowana przez szatana zniszczenia Żydów za wszelką cene , gnebiąc i mordując tych których jest to możliwe z pośród Izraela , odrzucajac przy tym Pana Boga . Czym różnią się oni od nazistów , zbrodniarzy postępujących niesprawiedliwie w sposób czysto zły ? Niczym . Tak więc Szydercy nienawidzący Biblii , stają w obronie niegodziwców i niesprawiedliwych owładniętych szatanem psychopatów , podobnym nazistą którzy pogardzili Panem Bogiem atakując jego lud i nie chcąc się odwrócić od tego . W jakim świetle stawia to szyderców ? Jako popierających te praktyki i będących najwyraźniej tak samo źli , jak ci którzych bronią tylko dlatego że nienawidzą tak samo jak Anekici Pana Boga - i to ich łączy . Jest więc sprawidliwym wyork Pana Boga przeciwko tym zbrodniarzą jakim Anekici od Amaleka byli : " Gdy tedy Pan , Bóg twój , że znaznacie spokoju od wszystkich waszych nieprzyjaciół okolicznych w tej ziemi , którą daje ci Pan , Bóg twój , w dzidziczne posiadanie , to ty wymażesz pamięć o Amaleku pod niebem . Nie zapomnij o tym ! " - V Mojżeszowa 25 : 19 Wrok Pana Boga był spraiwdliwy , nikt nie może zadrzeć i opierać się Panu Bogu , tylko obłudnicy , bo nikt nie może z Panem Bogiem wygrać , dlatego też ogłosił Pan Bóg że Anekici od Amaleka , nie mają pod niebem - czyli dla niego , żadnego znaczenia juz teraz i zostaną wszyscy zniszczeni bo są jego wrogami . Pan Bóg ostrzegał Anekitów , ale ci się go otwarcie nie bali i musieli ponieść tego konsekwęcje , bo Pan Bóg nie pozwoli na to aby zginoł Izrael - Lud przez niego wybrany z którym zawarł przymierze na tysiąc pokoleń , czyli na zawsze . Amalekici byli najbardziej parszywymi niegodziwcami o jakich można tylko pomyśleć w tamtych czasach . Stosowali dosłownie każdy możłiwy sposób aby dręczyć i napadać Izrael by go zniszczyć w raz z innymi plemionami które nie były posłuszne Panu Bogu . " I zdarzało się że gdy Izrael zasiał , nadciągneli Midiańczycy i Amalekici , i ludzie ze wschodu i napdadali go , rozkladali się u nich obozem i niszczyli plon ziemi aż do okolic Gazy , i nie zostawiali w Izraelu żywności ani owcy , ani wołu , ani osła , Gdyż nadciągali w raz ze swoimi stadami i z namiotami tak licznie jak szarańcza , a zarówno ich jak i wielbłądów było bez liku , tak iż gdy weszli do ziemi , spustoszyli ją . " - Księga Sędziów 6 : 3 - 5 Szydercy wyrywają więc celowo z kontektu całą Historie Zbrodni Amalekitów i ich psychipactwa , mordów i grabieży wynikającej z czystego umiłowania przez nich zła , pomiając cały kontekt cytują następujący werset : " I rzekł Samuel do Saula : Mnie posłał Pan , abym cię namaścił na króła nad jego ludem , nad Izraelem , więc teraz słuchaj słów Pańskich . Tak mówi Pan Zastępów : Chcę pomścić to co uczynił Amalek Izraelowi , stając mu na drodze gdy wychodził z Egiptu . Idź więc i Podbij Amaleka , i wytęp jako obłożonego klątwą jego , i wszystko co do niego należy ; nie lituj się nad nim , ale wytrać mężczyzne i kobietę , dziecię i niemowlę , wołu i owcę , wielbłąda i osła . Wtedy Saul powołał lud pod broń i dokonał przeglądu w Telaim nad dwustu tysiącami pieszych , a nadto dziesięcioma tysiącami z Judy . " - Pierwszy Samuela 15 : 1 - 4 Ten wyrwany z kontektu werset wydaje się niesprawidliwy , jednak jest to czysta sprawiedliwość podkytowana przez Pana Boga , przeciwko tym , których możmemy nazwać wobec naszych standardów , zwyrodnialcami na wzór stalinistów i hitlerowców którzy dokładnie to robili przeciwko Izraelowi przez cały czas , mimo napomnień , nie odwracając się od swojej niesprawidliwości wobec narodu wybranego i szydząc z Pana Boga nie bojąc się go . A co z niemowlętami i dziećmi ? Ten fałszywy argument wysuwają obecnie Antysemici i Antysyjoniści broniący Islam przeciwko dzisiejszemu państwu Izrael , oskarżając żydów o to że podczas walk z Islamskimi zbrodniarzami , giną Islamskie dzieci bo zbombardowano budynek z którego wystrzeliwano rakiety w kierunku Izraela , a wyrzutnie umieszczono na szkole . Dzieci morderców i zbrodniarzy tak jak jest to widoczne i dziś , wyrastają na takich samych złoczyńców jak ich rodzicie , dlaczego jednak gdy to Izrael był eksterminowany przez wrogie mu plemiona w tym Amalekitów , nikt z szyderców nie wstawił się w obronie Biblijnego Izraela ? Z prostego powodu , podstawą całego ateizmu , krytyki Biblijnej i szyderców jest obłuda , nikt z antysemitów nie przyjął by do swojego kraju żadnego z Hebrońskich Islamskich Dzieci Terorystów , bojkotując Izrael , tak samo nikt nie przyjął by z nienawidzących Pana Boga niewierzących , żadnego z Amalekickich Morderców bo by ich pozbijali i ograbili tak , jak czynili to Izraelowi z swojej winy od zawsze , żerując na słabości Izraelitów . " I przyciągnął Saul pod miasto Amaleka i urządził zasadzkę w dolinie nad potokiem . Lecz do Kenitów Saul rzekł : Nuże , odejdźcie i oddalcie się od Amalekitów , abym was razem z nimi nie wytępił , bo wy okazaliście życzliwość wszystkim synom Izraelskim , gdy wyszli z Egiptu . I Kenici odłączyli się od Amalekitów . " - Pierwszy Samuela 15 : 5 - 6 Nie można nazwać tutaj postawy Izraela inaczej , niż czystą spraiwdliwością i honorem . Oszędzili i wykazali wdzięczność Kenitą , bo ci nie okazali się złymi nigodziwcami , jakimi byli Amalekici . " I pobił Saul Amalekitów od Chawila aż do Szur, które leży na wschód od Egiptu. Agaga, króla Amalekitów pojmał żywcem, natomiast wszystek lud wybił mieczem. " - Pierwszy Samuela 15 : 6 - 8 Niestety Saul nie zastosował się do tego , co powiedział mu Bóg poprzez Proroka Samuela , i postanowił pojmać żywcem króla Amalekitów Agaga , zamiast zabić zbrodniarza wojennego na miejscu tu i teraz . Agag nie tylko był Amalekitą ale też był ich królem , Saul nie zastosował się w oczywisty sposób do nakazu Pana Boga . " Lecz Saul i jego lud oszczędzili Agaga i to, co było najlepsze wśród owiec i bydła, najtłustsze okazy i jagnięta, i wszystkiego, co było wartościowe nie chcieli przeznaczyć na zniszczenie, zniszczyli natomiast dobytek lichy i marny. " - Pierwszy Samuela 15 : 9 Niestety Ale Saul sprzeciwił się całkowicie woli Bożej , postąpił raczej jak grzesznik , upodobał sobie to co Amalekici mieli cenne mimo że miał to wszystko zniszczyć , a znisczył jedynie to co mu się nie przydało , resztę postanowi zagarnąć . Nie tak powiedział mu Pan Bóg poprzez Samuela . Saul postanowił się porządzić wbrew Woli Pana Boga i oszczędził Króla Amalekitów . " I doszło do Samuela słowo Pana tej treści: Żałuję, że Saula posadziłem na królestwie, gdyż odwrócił się ode mnie i słowa mojego nie wykonał. Samuela ogarnął gniew i wołał do Pana przez całą noc. " - Pierwszy Samuela 15 : 11 Nieposłuszeństwo Saula już w jego pierwszych dniach Królowania było tak widoczne że aż Prorok Samuel sam wpadł w gniew wiedząc że nie podoba się Panu Bogu to co Saul - król Izraelitów , uczynił . Szydercy , obłudnicy . odpowiedzą nagle z nikąt , stając po stronie i w obronie Saula tylko dla tego że Pan Bóg go potępił , odpowidają że nie ma w tym nic złego że Saul nie wypełnił woli Bożej i nie zabił króla Amalekitów skoro i tak pobił już jego naród . Tak ? To czemu ci sami szydercy nie sprzeciwiali się wyroką Norymberskim kar śmierci dla Nazistów po wygranej II wojnie światowej przez Aliantów ? Równie dobrze można stwierdzić że Adolf Hitler , Stalin , Franco , Mussolini , Churchill , Alozjy Stepinac , Ante Pawelić sami nie powinni również odpowiedzieć za swoje zbrodnie karą śmierci . Jest to niesamowicie obłudne aby stawać po stronie Zbrodniarzy tylko po to aby atakować i szydzić z Pana Boga , aby uspraiwdliwić przed samym sobą swoją niewiarę w oczywisty fakt Ewangelii . Mimo że Samuel jasno przekazał słowo Pana Boga : " Idź więc i Podbij Amaleka , i wytęp jako obłożonego klątwą jego , i wszystko co do niego należy ; nie lituj się nad nim " królowi Saulowi - ten umyślnie nie wypełnił jasngo w treści zadania . To tak gdyby zaatakować zbrodniczy Reżim ale pozostawić przy Życiu samego dyktatora . Obłudnicy którzy nienawidzą Pana Boga mogą szydzić z niego , ale Pan Bóg , jest wiecznym Bogiem , którego racja jest nieskończona . To Aby Agag został zabity , było nakazam Pana Boga nie bez powodu , Pan Bóg kazał go zabić , ponieważ wiedział o jego kluczowej roli , jaką odegra na świat w przyszłości , względem jego ludu . Profetyzm i wiedza Pana Boga która jest objawiona w Biblii , jest niesamowita i wspaniała , to że Pan Bóg kazał uśmiercić Agaga jest wspaniałym dowodem Bożej nieomylnośći . " Że Haman , syn Hammedaty , Potomek Agaga , gnębiciel wszystkich Żydów , zamyslając wytępić Żydów ( ... ) " - Księga Estery 9 : 24 Haman , Ostateczne Rozwiązanie Kwestii Żydowskiej[] Przed Kościołem Katolickim i Adolfem Hitlerem , Peroswie , a konkretnie Haman , wysunoł plan i koncepcje ostatecznego rozwiązania Kwestii Żydowskiej . Wcześniej Egipt , chciał pozabijać wszystkich Żydów płci Męskiej , teraz jednak , Persja ma koncepcje , aby wymordować dosłownie wszystkich Żydów jacy istnieją na świecie . Haman był przybocznym wielkiego Króla Perskiego , najpotężniejszego z władców uwczesnego świata , Persja była wowczas największą potęgą militarną na świecie . Jeden jedyny Amelekita która pozostał na świecie , stał się przodkiem Hamana który chcial wymordować wszystkich Żydów na ziemi aby zniweczyć Plan Boży . Ostatni z Amalekitów , nadal miał misje zniszczenia Izraelitów nawet po tylu wiekach . To ukazuje dlaczego Pan Bóg ma zawsze rację w tym co mówi . ' Że Haman , syn Hammedaty , Potomek Agaga , gnębiciel wszystkich Żydów , zamyslając wytępić Żydów , rzucił "pur", to znaczy los, aby ich zniszczyć i wytępić. " - Księga Estery 9 : 24 Do dziś Żydzi świętują święto Losów , podczas ktorego czytana jest cała księga Estery , a na imie " Haman " Żydzi krzyczą potępiając go i robią hałas za każdym razem gdy jest wymawiane . Chetejczycy[] " Gdy Pan Bóg wprowadzi cię do ziemi , do której idziesz , aby ją objąć w posiadanie , wypędzi przed tobą wiele narodów : Chetejczyków ( ... ) " - V Mojżeszowa 7 : 1 Amorejczycy[] Odnośnie Pana Boga napisano : " Pobił wiele narodów i zabił potęznych królów . Synocha , Króla Amorejczyków , i Oga , króla Baszanu . I wszystkie królestwa Kanaanu . " - Psalm 135 : 10 - 11
W znaczeniu, jako kuszenie Boga, występuje on w Starym Testamencie tylko kilka razy. Obecnie rozpatrzymy te przypadki. (1) Wj 17, 2.7. Wj 17, 1-7 jest to fragment zbioru licznych tradycji, które opowiadają o wędrówce i błądzeniu Izraelitów po pustyni. Od samego początku tej wędrówki Bóg stawia Izraelitom różne wymagania.Opublikowano: 2014-10-05 11:29:53+02:00 · aktualizacja: 2014-10-07 11:49:12+02:00 Dział: Kościół Kościół opublikowano: 2014-10-05 11:29:53+02:00 aktualizacja: 2014-10-07 11:49:12+02:00 Czasami wiara niektórych chrześcijan jest zadziwiająco wybiórcza. Nie wszyscy wierzą na przykład w istnienie aniołów, uznając je za jakiś relikt myślenia politeistycznego, a opisy anielskich misji (polegających na przekazywaniu orędzia od Boga, objaśnianiu wizji, wymierzaniu kary, wspieraniu, umacnianiu, ratowaniu życia itp.) traktują tylko jak symbol Bożej opieki, formę literacką lub coś w tym rodzaju. Krążył nawet taki dowcip wśród biblistów (który usłyszałem z ust ks. prof. Waldemara Rakocego) o tym, jak archanioł Gabriel zwiastował Pannie Maryi i powiedział do niej na wstępie: „Nie lękaj się! Ja jestem tylko gatunkiem literackim!”. No cóż… Zaprzeczyć jednak nie można, że Biblia mówi o aniołach wielokrotnie i na różne sposoby. Ale czy mówi także o aniołach stróżach? Niektórzy protestanci, nie kwestionujący istnienia aniołów jako takich, twierdzą równocześnie, że koncepcja jakichś osobistych aniołów stróżów jest całkowicie niebiblijna i wymyślona przez katolików. Czy mają rację? Oczywiście jeśli myślimy o postaci z kiczowatych oleodruków, czyli o uskrzydlonym zniewieściałym jegomościu w nocnej koszuli, unoszącym się nad dziećmi przechodzącymi przez kładkę (jak stereotypowo wyobrażają sobie niektórzy pracę anioła stróża), to Biblia nigdy o kimś takim nie wspomina. Nie mamy tekstów, które potwierdzałyby, że każdy człowiek posiada od urodzenia swego osobistego opiekuńczego ducha, posłanego przez Boga, aby „zawsze przy nim stał, rano, we dnie, w wieczór w nocy był mu zawsze do pomocy, strzegł duszy i ciała jego oraz doprowadził go do żywota wiecznego”. A jednak, choć Biblia nie mówi o tym wprost, na podstawie licznych tekstów, można wyciągnąć wniosek, że wiara w prywatnych niebiańskich opiekunów, nie jest pozbawiona podstaw. Aniołowie ich w Niebie Najbardziej wyraźnie istnienie aniołów stróżów potwierdzają słowa samego Jezusa, który przestrzegał: Baczcie, abyście nie gardzili żadnym z tych małych, bo powiadam wam, że aniołowie ich w Niebie ustawicznie patrzą na oblicze Ojca mojego, który jest w Niebie (Mt 18, 10). Trudno zrozumieć inaczej słowa „aniołowie ich”. Co ciekawe Jezus powiedział, że aniołowie ci są w Niebie. A zatem nie muszą wcale w dosłownym znaczeniu tych słów „zawsze przy nas stać”, aby być naszymi rzecznikami przed Bogiem. Moja córka zapytała mnie kiedyś (gdy miała 4 lata), gdzie właściwie ten anioł stróż stoi i czy nie może sobie czasem usiąść. Zadaniem anioła nie jest, aby „chodził” za nami krok w krok przez całe nasze życie. Użyte w modlitwie wyrażenie „stać przy kimś”, należałoby w świetle Mt 18, 10 rozumieć jako zwrot oznaczający „stanie na straży”, a więc czuwanie i opiekę. Tak jak żołnierze, którzy pełnią wartę. To ustawiczne wpatrywanie w oblicze Ojca jest zaś z jednej strony odczytywaniem Jego woli, a z drugiej strony postawą reprezentowania „tych małych” przed Bogiem. Jak widać nawet dzieci mają w Niebie swoich przedstawicieli! Niebiański adwokat Już w Księdze Hioba autor wyraża taką właśnie wiarę w istnienie osobistego anioła-obrońcy. Gdy ma on swego anioła, obrońcę jednego z tysiąca, co mu wyjaśni powinność; zlituje się nad nim i prosi: Uwolnij od zejścia do grobu, za niego okup znalazłem - to wraca do dni młodości, jak wtedy ciało ma rześkie, błaga Boga, a On się lituje, radosne oblicze nań zwraca (Hi 33, 23-26). Okupem jest tutaj tajne nawrócenie się grzesznika na skutek Bożego karcenia, zauważone przez anioła i zaniesione Bogu, aby się zlitował nad nim, uwalniając go od śmierci. Sobowtór człowieka Prawdopodobnie wierzono, że anioł człowieka, którym się opiekuje, „upodabnia” się do niego i staje się nawet niejako jego sobowtórem. Świadczy o tym fragment o tym, jak Piotr, cudownie uwolniony z więzienia, przybył do Wieczernika: Kiedy zakołatał do drzwi wejściowych, nadbiegła dziewczyna imieniem Rode i nasłuchiwała. Poznała głos Piotra i z radości nie otwarła bramy, lecz pobiegła powiedzieć, że Piotr stoi przed bramą. - Bredzisz - powiedzieli jej. Ona jednak upierała się przy swoim. - To jest jego anioł - mówili. A Piotr kołatał dalej (Dz 12, 13-16). Scena ta zawsze wprawia mnie w dobry humor, kiedy wyobrażam sobie, jak Piotr stoi i kołacze, a oni w środku nie otwierają, bo myślą, że to jego anioł, skoro Piotr siedzi w więzieniu. Swoją drogą aniołowi też mogliby otworzyć. Anioł prowadzący do celu W Księdze Wyjścia czytamy: Oto Ja posyłam anioła przed tobą, aby cię strzegł w czasie twojej drogi i doprowadził cię do miejsca, które ci wyznaczyłem. Szanuj go i bądź uważny na jego słowa. Nie sprzeciwiaj się mu w niczym, gdyż nie przebaczy waszych przewinień, bo imię moje jest w nim (Wj 23, 20-21 por. Wj 14, 19). Ten tekst co prawda dotyczy anioła prowadzącego cały naród Izraela do Ziemi Obiecanej, ale Ojcowie Kościoła widzieli w nim także zapowiedź anioła stróża każdego człowieka, bo życie każdego człowieka jest jego osobistą historią zbawienia i pielgrzymką do Ziemi Obiecanej, czyli do Ojczyzny w Niebie. Służą, strzegą i bronią Jest to o tyle zrozumiałe, że Bóg uczynił aniołów posłańcami swojego zamysłu zbawienia. W Liście do Hebrajczyków czytamy: Czyż nie są Oni wszyscy duchami przeznaczonymi do usług, posłanymi na pomoc tym, którzy mają posiąść zbawienie? (Hbr 1,14), a Psalmista obwieszcza: Swoim aniołom dał rozkaz o tobie, aby cię strzegli na wszystkich twych drogach (Ps 91, 11). Wiarę w opiekę anioła wyrażają także słowa Judyty: Anioł mnie strzegł, kiedym wyszła z miasta, kiedy tam w obozie Holofernesa byłam i wróciłam (Jdt 13, 20: por. Wulgata). Kiedy Abraham powierzał swemu słudze Eliezerowi delikatną misję, by w Haranie, mieście jego przodków, znalazł żonę dla jego syna Izaaka, zalecił mu ufność w opiekę anioła: Jahwe, któremu służę, pośle z tobą swego anioła i sprawi, że zamiar twój powiedzie ci się, że weźmiesz żonę dla mego syna z rodziny mojej, z rodu mojego ojca(Rdz 24,40). Towarzysz człowieka Podobna wiara ożywiała starego Tobiasza, który wysłał syna (także Tobiasza) do dalekiego kraju i tymi słowy pocieszał swoją żonę: Nie martw się! Nasze dziecko pójdzie w drogę zdrowe i zdrowe powróci do nas, a oczy twoje zobaczą ten dzień, w którym on zdrów przyjdzie do ciebie. Nie martw się i nie lękaj o niego, siostro. Towarzyszy mu bowiem dobry anioł, więc będzie miał szczęśliwą podróż i wróci zdrowy (Tb 5,21-22). Stary Tobiasz myślał z pewnością o towarzyszeniu duchowym, a tymczasem Bóg wysłał na Ziemię anioła Rafała, który przybrał postać niejakiego Azariasza i towarzyszył młodzieńcowi w widzialnej postaci, chroniąc go, służąc radą i pomocą. Wszyscy stykający się z tym aniołem, podającym się za Azariasza, widzieli go tak, jak każdego innego człowieka. Tobiasz i Rafał zaprzyjaźnili się podczas wędrówki i przeżyli razem różne przygody, np. dzięki wsparciu anioła, Tobiasz pokonał wielką rybę, odzyskał pieniądze, doprowadził do przepędzenia dręczącego Sarę demona (skutkiem czego pojął ją za żonę), a dzięki żółci pozyskanej z ryby uzdrowił ślepego ojca. Przez wiele miesięcy Tobiasz myślał, że podróżuje po prostu z człowiekiem. Rafał ujawnił swą anielską tożsamość i fakt, że jedynie udawał człowieka, dopiero po zakończeniu misji: Gdy ty i Sara modliliście się, ja przypomniałem błagania wasze przed majestatem Pańskim, a także, gdy grzebałeś zmarłych. A kiedy nie wahałeś się wstawać i opuszczać swojego posiłku, i iść, i grzebać umarłego, ja zostałem posłany, aby cię wypróbować. Równocześnie posłał mnie Bóg, aby uzdrowić ciebie i twoją synową Sarę. Ja jestem Rafał, jeden z siedmiu aniołów, którzy stoją w pogotowiu i wchodzą przed majestat Pański (Tb 12, 12-15). Choć Księga Tobiasza mówi o wyjątkowej misji wyjątkowego anioła i nigdzie nie pojawia się wzmianka o tym, że Rafał jest aniołem stróżem przypisanym wyłącznie do Tobiasza, opowieść ta w sposób szczególny wpłynęła na ukształtowanie się wizerunku anioła stróża w teologii i w sztuce religijnej. Anioł towarzyszący Tobiaszowi stał się jednym z bardziej popularnych motywów ikonograficznych i archetypem „anioła stróża”. Opierając się na tych wszystkich świadectwach biblijnych Ojcowie Kościoła, przyjmowali istnienie aniołów stróżów jako coś całkowicie oczywistego, wierząc, że Bóg dał każdemu człowiekowi, od narodzenia aż do śmierci, nieodłącznego duchowego towarzysza. Roman Zając, biblista, demonolog, absolwent KUL. Autor książek „Szatan w Starym Testamencie”, „Przewodnik po Niebie, Piekle i ich mieszkańcach”. ———————————————————————————— Poznaj sposoby jakimi aniołowie nas chronią, ostrzegają przed niebezpieczeństwami i prowadzą ścieżką Boga. Polecamy przepiękny nietypowo oprawiony album „Anioły”. Publikacja dostępna na stronie: W Starym Testamencie najczęściej używanymi imionami - określeniami Boga są: Elohim, El, Jahwe i Adonai. Także, mówiąc o Jezusie, autorzy natchnieni stosują różne tytuły, takie jak: Wybawiciel, Święty i Sprawiedliwy, Wódz, Arcypasterz, Dobry Pasterz, Baranek Boży. Każde z tych imion - tytułów pomaga nam lepiej poznać, jaki
Mogli oni toczyć zapamiętałą dyskusję o tym, co wydarzyło się w Jerozolimie i mogła w nich wstępować nowa nadzieja związana z pustym grobem. Może właśnie dlatego dostąpili przywileju spotkania ze Zmartwychwstałym. Opowiadanie o Kleofasie i jego towarzyszu trzeba więc odczytywać jako zachętę do rozmowy o Bogu, zmierzającej do zrozumienia spotkania człowieka z Bogiem, które czasami jest tak inne od tego, czego się spodziewamy, że nawet dobrze znane Pisma go nie wyjaśniają. Życzenia Obrazek – Witraż z Jezusem Śmierć zwarła się z życiem i w boju, o dziwy, choć poległ Wódz życia, króluje dziś żywy. Płynącej ze Zmartwychwstania wiary w zwycięstwo życia nad śmiercią, a także radosnego świętowania Wielkiejnocy życzy Robert M. Rynkowski Artykuł w dużej części pochodzi z książki autora „Każdy jest teologiem. Nieakademicki wstęp do teologii”, która pod koniec maja 2012 r. ukazała się nakładem wydawnictwa WAM (13) Tego samego dnia dwaj z nich byli w drodze do wsi, zwanej Emaus, oddalonej sześćdziesiąt stadiów2 od Jerozolimy. (14) Rozmawiali oni z sobą o tym wszystkim, co się wydarzyło. (15) Gdy tak rozmawiali i rozprawiali z sobą, sam Jezus przybliżył się i szedł z nimi. (16) Lecz oczy ich były niejako na uwięzi, tak że Go nie poznali. (17) On zaś ich zapytał: «Cóż to za rozmowy prowadzicie z sobą w drodze?» Zatrzymali się smutni. (18) A jeden z nich, imieniem Kleofas, odpowiedział Mu: «Ty jesteś chyba jedynym z przebywających w Jerozolimie, który nie wie, co się tam w tych dniach stało». (19) Zapytał ich: «Cóż takiego?» Odpowiedzieli Mu: «To, co się stało z Jezusem Nazarejczykiem, który był prorokiem potężnym w czynie i słowie wobec Boga i całego ludu; (20) jak arcykapłani i nasi przywódcy wydali Go na śmierć i ukrzyżowali. (21) A myśmy się spodziewali, że On właśnie miał wyzwolić Izraela. Tak, a po tym wszystkim dziś już trzeci dzień, jak się to stało. (22) Nadto jeszcze niektóre z naszych kobiet przeraziły nas: były rano u grobu, (23) a nie znalazłszy Jego ciała, wróciły i opowiedziały, że miały widzenie aniołów, którzy zapewniają, iż On żyje. (24) Poszli niektórzy z naszych do grobu i zastali wszystko tak, jak kobiety opowiadały, ale Jego nie widzieli». (25) Na to On rzekł do nich: «O nierozumni, jak nieskore są wasze serca do wierzenia we wszystko, co powiedzieli prorocy! (26) Czyż Mesjasz nie miał tego cierpieć, aby wejść do swej chwały?» (27) I zaczynając od Mojżesza poprzez wszystkich proroków wykładał im, co we wszystkich Pismach odnosiło się do Niego. (28) Tak przybliżyli się do wsi, do której zdążali, a On okazywał, jakoby miał iść dalej. (29) Lecz przymusili Go, mówiąc: «Zostań z nami, gdyż ma się ku wieczorowi i dzień się już nachylił». Wszedł więc, aby zostać z nimi. (30) Gdy zajął z nimi miejsce u stołu, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał go i dawał im. (31) Wtedy oczy im się otworzyły i poznali Go, lecz On zniknął im z oczu. (32) I mówili nawzajem do siebie: «Czy serce nie pałało w nas, kiedy rozmawiał z nami w drodze i Pisma nam wyjaśniał?» (33) W tej samej godzinie wybrali się i wrócili do Jerozolimy. Tam zastali zebranych Jedenastu i innych z nimi, (34) którzy im oznajmili: «Pan rzeczywiście zmartwychwstał i ukazał się Szymonowi». (35) Oni również opowiadali, co ich spotkało w drodze, i jak Go poznali przy łamaniu chleba. Wielu interpretatorów tej perykopy uważa, że uczniowie uciekają z Jerozolimy po klęsce swojego Mistrza (być może z obawy o swoje życie), porzucają drogę Jezusa, ponieważ nie spełniła ona ich oczekiwań, nie rozumieją tego, co się wydarzyło, są zagubieni, chcą oddalić się od miejsca, które przypomina im porażkę, nie mają już nadziei, niczego nie oczekują, opowiadanie niewiast tylko ich przeraziło, chcą wrócić do normalnego życia, bo boją się nowych złudzeń. A może nie ucieczka? Warto jednak zwrócić uwagę na to, że nie ma w nim jednoznacznego wskazania na obawę prześladowań. Jest tu mowa o smutku, ale nie o strachu z powodu prześladowań i o ucieczce. Zresztą gdyby faktycznie była to ucieczka, to dlaczego uczniowie głośno ze sobą rozmawiają o tym, co raczej powinni starać się ukryć, i tak łatwo opowiadają nieznajomemu o tym, co się wydarzyło w Jerozolimie, oraz o swoich nadziejach związanych z Jezusem? Przecież nie mieli pewności, że nie jest to przeciwnik Mistrza z Nazaretu. Sytuacja zarysowana w opowiadaniu, a więc rzekoma niewiedza nieznajomego na temat wydarzeń w Jerozolimie i osoby Jezusa, uzasadnia sugestię BP, że przekazali mu oni więcej niż tylko suchą informację: Oni zaś opowiedzieli Mu o Jezusie Nazarejczyku, który był prorokiem potężnym w czynie i słowie wobec Boga i całego ludu jak arcykapłani i przełożeni nasi skazali Go na śmierć i ukrzyżowali. Tak nie postępują ci, którzy boją się prześladowań. Być może uczniowie nie są też przerażeni relacją niewiast. Tłumaczone jako „przeraziły” greckie słowo exestēsan (w. 22) w innych miejscach Nowego Testamentu nie ma takiego znaczenia, ale oznacza „wprawiać w zdumienie”, „oszołamiać”. Dlatego na przykład w BP znajdujemy słowo „zdumiały”. Tekst nie dostarcza więc dostatecznie przekonujących argumentów za tym, że uczniowie są przestraszeni czy groźbą prześladowań, czy relacją kobiet o pustym grobie. Mogli być w najwyższym stopniu wstrząśnięci wewnętrznie, wprawieni w zdumienie, w ich głowach kłębiły się myśli niejasne i niepewne. Mogli nie rozumieć znaczenia śmierci Jezusa, a Jego zmartwychwstanie mogło wydawać się im niewiarygodne. To z tej właśnie niemocy zrozumienia znaczenia ostatnich wydarzeń, tego wewnętrznego wstrząsu mógł wziąć się smutek – chociaż mogło tu chodzić o zasępione, ponure miny, na które również wskazuje tłumaczone jako „smutni” słowo skuthrōpoi (w. 17) – wzmianka o którym zdaje się być potwierdzeniem ich przerażenia. A jak ożywiona była ich rozmowa, wskazują użyte na jej określenie słowa homileó i suzéteó (w. 15). Pierwsze oznacza „rozmawiać z kimś”, „dyskutować”. Drugie oznacza wspólną dyskusję mająca na celu znalezienie tego, czego się szuka, konkretnego rozwiązania, dyskusję połączoną z zadawaniem pytań i w zdecydowanej większości przypadków w NT dotyczy dysput o charakterze religijnym. Połączenie słów o podobnym znaczeniu wskazuje wielkie zaangażowanie uczniów w rozmowie. Znajduje to potwierdzenie w użytym przez Jezusa na określenie rozmowy uczniów słowie antiballete (w. 17) oznaczającym przenośnie wymianę zdań, czyli żywiołową dyskusję. Zatem rozmowa uczniów to nie niezaangażowana konwersacja, lękliwa wymiana uwag, ale właśnie żywiołowe, gorące wspólne zastanawianie się, dyskutowanie, szukanie rozwiązania. Kleofas i jego towarzysz są może zawiedzeni z tego powodu, że nie spełniły się ich nadzieje na zbawienie Izraela, przede wszystkim polityczne, może są smutni z powodu śmierci Mistrza, której znaczenia nie mogą pojąć, a z drugiej strony są zaskoczeni informacjami o pustym grobie i nie są w stanie tego wszystkiego ze sobą pogodzić. Mogli oni bowiem łatwo uwierzyć, że Jezus jest prorokiem, nawet w to, że jest Mesjaszem, ale nie takim, który niejako daje się zabić, a potem zmartwychwstaje. Dlatego rozprawiają o tym i starają się to zrozumieć. To rozprawianie może być wręcz tak gorące, że w zapamiętaniu nie rozpoznają swojego Mistrza. Co prawda użyte w stronie biernej słowo krateó (w. 16) może wskazywać, że mamy do czynienia z działaniem sił boskich, czyli chodziłoby o to, że Jezus celowo nie chciał dać się poznać uczniom. Jeśli jednak nawet faktycznie tak jest, to i tak nie jest wykluczone, że to działanie nadprzyrodzone mogło się opierać na zupełnie naturalnym zjawisku, jakim jest takie zapamiętanie się w sporze, że nie widzi się niczego dookoła. Może więc należałoby ten wers tłumaczyć tak, jak robi to Remigiusz Popowski: Lecz ich oczy tak były zajęte, że Go nie poznali. To zresztą nie podważa przekładów sugerujących, że oczy ich były celowo zamroczone, zakryte. Wszak gdyby Go poznali od razu, być może Jezus nie miałby szansy na wyłożenie im jeszcze raz wszystkich Pism odnoszących się do Niego. Wiele wskazuje więc na to, że Kleofas i jego towarzysz wcale nie byli tak zagubieni w wierze i przerażeni, jak sugerują niektóre interpretacje. Ich podróż mogła być zwykłym powrotem do domu, w czasie którego toczyli ożywioną rozmowę, zapamiętałą dyskusję o tym, co wydarzyło się w Jerozolimie. Mogli być wstrząśnięci, zdumieni, a ich wiara mogła przechodzić w zwątpienie, nie była to jednak ucieczka podszyta niewiarą. Mogła w nich wstępować nowa nadzieja związana z pustym grobem. Otwieranie Pism Tyle, że nie byli oni w stanie o własnych siłach dojść do właściwego zrozumienia ostatnich wydarzeń. Nic więc dziwnego, że byli zasępieni. Ryszard Przybylski wskazuje, że przyczyną tej niemożności było to, że ich serca były zbyt tępe, aby pojąć sens Pism i osiągnąć zrozumienie Bożego objawienia, aby pojąć, że pasmo cierpień, haniebny proces, męczeńska śmierć, niewiarygodne zmartwychwstanie świadczą o tym, że Jezus jest zapowiedzianym Mesjaszem. Nie rozwikłali tajemnicy Jego tożsamości, chociaż wielokrotnie im o niej mówił. Przystąpił więc do komentowania ksiąg, aby pogrążeni w duchowym zamęcie uczniowie mogli pojąć, kim w istocie był ich zabity Mistrz. To komentowanie ksiąg staje się jaśniejsze w kontekście przemienienia Jezusa (Mt 17, 1–8, Mk 9, 2–8, Łk 9, 28–36). Rozmawia On wówczas z Mojżeszem i Eliaszem. Od Orygenesa wywodzi się tradycja interpretowania obecności tych dwóch postaci na Górze Przemienienia w ten sposób, że są oni reprezentantami Prawa i Proroków, dwóch najważniejszych części Biblii hebrajskiej. Michał Wilk wskazuje, że blask chwały przemienionego Chrystusa oświeca nie tylko Mojżesza i Eliasza, ale także Prawo i Proroków. Na Górze Przemienienia dwaj mężowie są świadkami Syna Bożego, podobnie jak Prawo i Prorocy od wieków były świadectwem tego, co miało stać się ich wypełnieniem i doskonałością. Dlatego życie Chrystusa rzuca światło na ST i wyjaśnia jego sens, On sam jest żywą egzegezą Pism Izraela. Ale opis sceny przemienienia pokazuje, jak ważna dla właściwego zrozumienia wydarzenia Jezusa Chrystusa i Pism jest rozmowa. Jezus rozmawia bowiem (sullaleó) właśnie z Mojżeszem i Eliaszem. Mojżesz to ten, z którym Bóg rozmawiał jak z przyjacielem, a Eliaszowi objawiał się w łagodnym powiewie. Są więc oni nie tylko symbolami Prawa i Proroków, ale też są niejako najlepiej przygotowani do rozmowy z Bogiem i o nadchodzących wydarzeniach, najważniejszych dla historii zbawienia, do odczytywania Pism w kontekście męki Jezusa, bo jak informuje Łukasz, mówili o Jego odejściu, którego miał dokonać w Jerozolimie (Łk 9, 31). Opis przemienienia Jezusa wskazuje więc, że dla właściwego zrozumienia Pism konieczne jest nie tylko patrzenie na nie przez pryzmat wydarzenia Jezusa, ale również rozmowa z udziałem Boga. To w takiej rozmowie najlepiej dokonuje się interpretacja Pisma i odkrywane jest, kim jest Jezus. Co więcej, dochodzi wówczas również do spotkania z Bogiem. Uczniowie z Emaus mówią, że serca w nich pałały, gdy Jezus rozmawiał z nimi i wyjaśniał im Pisma. Słowo kaió tłumaczone jako „pałać” oznacza „płonąć” i często tak jest przekładane (Popowski, BP, BW-P; EPP ma „gorzeć”). W klasycznej literaturze greckiej było ono stosowane, by opisać intensywne reakcje emocjonalne. Ale interesujące jest to, że w Septuagincie czasownik ten jest często używany do wskazania obecności Pana (Wj 3, 2, Pwt 4, 11; 9, 15; Iz 30, 27). Z kolei słowo kardia w Biblii prawie nigdy nie oznacza serca w znaczeniu fizycznym. Serce jest najgłębszym wnętrzem człowieka. Jest ono synonimem człowieka jako takiego, wyraża to, co w człowieku najgłębsze, jego najintymniejsze dążenia i pragnienia, dobre lub złe, wyraża „ja” człowieka, samą jego osobę. To najbardziej intymny ośrodek osoby ludzkiej, w którym Bóg daje się człowiekowi poznać, to obszar, gdzie Bóg i człowiek się spotykają. Z kolei słowo dianoigó tłumaczone jako „wyjaśniał” (BW-P, BP) czy „wykładał” (Popowski) oznacza dosłownie „otwierać” (EPP). Opowiadanie o Kleofasie i jego towarzyszu pozwala zakładać, że otwieranie Pism przez Jezusa, otwieranie w rozmowie, ale i niejako samym sobą jako egzegezą ST, powoduje nie tylko intensywne przeżycie emocjonalne, a nawet nie przede wszystkim takie przeżycie, ale przybycie Boga, którego znakiem jest ogień, do serca jako miejsca spotkania człowieka z Nim, do człowieka. Płonięcie tego miejsca, podobnie jak płonięcie krzewu, w którym Pan ukazał się Mojżeszowi (Wj 3, 2), czy płonięcie góry Horeb (Pwt 4, 11), oznacza, że jest tam Bóg. Łamanie chleba Można zakładać, że ta obecność Boga przygotowała uczniów do jeszcze głębszego z Nim spotkania. Może właśnie dlatego zatrzymują Jezusa na wspólny posiłek. Kleofas i jego towarzysz rozpoznali Jezusa, gdy zajął On miejsce u stołu i połamał chleb. Użyte w Łk 24, 35 słowa klasei tou artou, podobnie jak w Dz 2, 42, oznaczają łamanie chleba. Historycy liturgii i egzegeci mają wątpliwości, czy formułę tę, występującą tylko w tych dwóch miejscach i to w dodatku w pismach tego samego autora, można uważać za techniczne określenie Eucharystii. Nie da się jednak wykluczyć hipotezy, że termin ten został zaczerpnięty z tradycji wcześniejszej. Jeśli jednak nie był on określeniem Eucharystii, to i tak pojawia się pytanie, czy posiłek Jezusa z uczniami w Emaus był Eucharystią, czy nie. Zdecydowana większość egzegetów uważa, że mamy tu do czynienia ze zwykłym posiłkiem, podczas którego zwyczajowo łamano chleb. Co takiego niezwykłego było w tym posiłku, że Kleofas i jego towarzysz rozpoznali Jezusa? Dominująca interpretacja jest taka, że poznali oni Jezusa po łamaniu chleba. To oznacza zaś, że Jezus dał się poznać konkretnie przez to, że łamał chleb, że niejako powtórzył dla nich Ostatnią Wieczerzę. Problem jednak w tym, że uczniowie z Emaus nie uczestniczyli w tej wieczerzy, więc nie mógł to być dla nich rozpoznawalny znak. Za szerszym rozumieniem pojęcia łamania chleba przemawia też znaczenie słówka en w wyrażeniu en tē klasei tou artou. Najczęściej tłumaczone jest ono jako przy (BT, Wojciechowski, Popowski, EPP), rzadziej jako w czasie (BW-P) czy po (BP). Gdy przyjmie się ostatnią wersję tłumaczenia, to tekst ten jednoznacznie wskazuje, że Jezus dał się rozpoznać uczniom, gdyż łamał chleb, to był jego znak rozpoznawczy. Jednak inna jest wymowa tego tekstu, gdy się przyjmie dosłowne znaczenie dwóch pozostałych wersji. Owszem, Jezus mógł dać się poznać przez gest łamania chleba, ale też niejako w czasie tego całego posiłku, którego szczytem było łamanie chleba. Może więc należałoby przyjąć, że Jezus daje się poznać w łamaniu chleba (tak jest tłumaczone słówko en we wcześniejszym wyrażeniu en tē odō – w drodze)? Jeśli Jezus dał się poznać w łamaniu chleba, to może dał się właśnie poznać w całym posiłku. Oznaczałoby to, że ten cały posiłek, łamanie chleba prowadzi do rozpoznania Jezusa. Za taką interpretacją przemawia dodatkowo to, że mianem „łamanie chleba” określano nie tylko materialną czynność rozdrabiania placków macy, ale także modlitwy, które tę czynność poprzedzały i po niej następowały. Być może w jednej z tych modlitw Jezus powtórzył charakterystyczne dla Niego słowa, których kiedyś używał, i pod ich wpływem został rozpoznany. Drugą przyczynę rozpoznania mogło stanowić niezwykłe zachowanie Chrystusa, czy też charakterystyczne gesty. Pomimo iż nie był gospodarzem domu, sam, nie pytając nikogo o przyzwolenie, dokonał całego obrzędu łamania chleba. Takie zachowania były typowe dla Jezusa z czasów Jego publicznej działalności. Czym jednak było owo „łamanie chleba”? U progu chrześcijaństwa gest łamania chleba właściwy światu semickiemu mówił o wdzięczności wobec Boga za błogosławieństwo, którego był widocznym znakiem, i symbolizował przyjaźń, wspólnotę i jedność tych, którzy spożywali ten sam chleb. Okoliczności decydowały o tym, czy dzielony był wśród biesiadników chleb radości i wesela, czy smutku i utrapienia. Myśl o chlebie dającym życie, powstałym ze zmiażdżonych ziaren, zawierała głęboko ukryty aspekt ofiary. Jezus łamał chleb w czasie ustanowienia Eucharystii (Mt 26, 26; Mk 14, 22; Łk 22, 19; 1Kor 11, 24). W Łk 24, 30 jest taka sama sekwencja czynności jak w tekstach dotyczących Eucharystii. Nic więc dziwnego, że to opowiadanie jest z tymi tekstami łączone. Ale wiąże się on również z tekstami, w których to pierwsi chrześcijanie łamią chleb (Dz 2, 46; 20, 27, 35; 1Kor 10, 16; Dz 2, 42 – klasei tou artou). W 1Kor 10, 16 aluzja do Eucharystii jest oczywista. Jest bardzo prawdopodobne, że Dz 2, i 20, mówią o Eucharystii, ale nie przesądza to, że o Eucharystii mówi opowiadanie o uczniach z Emaus. Równie dobrze może mówić o zwykłym posiłku, podobnie jak Dz 27, 35. Problem, czy uczta Jezusa z uczniami to Eucharystia, próbuje się rozwiązać w ten sposób, że wskazuje się, iż epizod z uczniami rozpoznającymi Zmartwychwstałego „po łamaniu chleba” jest konstrukcją literacką Łukasza. Jeśli tak, to ważne jest nie to, czy Jezus mógł sprawować w Emaus Eucharystię, ale to, czy Łukasz zamierzał mówić w tym miejscu o Eucharystii. Wydaje się, że Ewangelista pragnie nawiązać do praktyki sprawowania Ostatniej Wieczerzy w jego czasach. Wyrażenie klasei tou artouma dla niego wyjątkowe znaczenie. Chce przez nie wskazać celebrowaną w jego czasach pamiątkę męki i zmartwychwstania Chrystusa. Pierwsi chrześcijanie spotykają się we wspólnocie: słuchają słowa Bożego i łamią chleb. Łamanie chleba jest dla pierwotnego Kościoła co najmniej znakiem wspólnoty i braterstwa. Rysem charakterystycznym pierwotnej gminy było „trwanie we wspólnocie”. Wzmianka o owej wspólnocie jest stwierdzeniem faktu miłości łączącej pierwszych chrześcijan. Szczególny rodzaj wspólnoty tworzyli oni podczas łamania chleba i na modlitwie. Rozwiązanie to jest jak najbardziej słuszne, jednak nie przesądza ono, że w istocie łamanie chleba z opowiadania o uczniach z Emaus należy utożsamiać z Eucharystią. Być może opowiadanie to trzeba jednak wiązać ze znaczeniem łączących się z Ostatnią Wieczerzą wspólnych posiłków uczniów i Jezusa po Zmartwychwstaniu. Najbardziej znacząca w tym kontekście jest wzmianka w Dz. Łukasz mówi, że Jezus ukazywał się im przez czterdzieści dni i mówił o królestwie Bożym. A podczas wspólnego posiłku przykazał im nie odchodzić z Jerozolimy (Dz 1, 3n). Joseph Ratzinger wskazuje, że jest tu mowa o trzech charakterystycznych elementach przebywania Zmartwychwstałego ze swoimi: ukazywał się, mówił, zasiadał do wspólnego posiłku. Dodajmy, że widać tu duże podobieństwo do opowieści o uczniach z Emaus, bo Jezus też ukazuje się im, rozmawia z nimi w drodze i uczestniczy w posiłku. Według J. Ratzingera są to trzy powiązane ze sobą sposoby Zmartwychwstałego objawienia siebie samego, który ukazuje się jako żyjący. Poprawne zrozumienie trzeciego elementu umożliwia termin sunalizo. Ratzinger odwołuje się do jednej z możliwych etymologii i znaczenia tego słowa, według której oznacza ono „jeść sól”. W Starym Testamencie wspólne spożywanie chleba i soli albo samej soli oznaczało zawieranie trwałych przymierzy. Sól, jako zapobiegająca gniciu, będącemu przejawem śmierci, jest gwarancją trwałości. Spożywanie posiłku jest zapobieganiem śmierci. „Spożywanie soli” przez Jezusa po Zmartwychwstaniu, które jest znakiem nowego, nieprzemijającego życia, wskazuje na nową ucztę Zmartwychwstałego ze swoimi. Jest to wydarzenie przymierza i dlatego jest związane z Ostatnią Wieczerzą, podczas której Pan ustanowił Nowe Przymierze. Jedzenie soli wyraża związek uczty przed Męką z nową wspólnotą biesiadną Zmartwychwstałego. Daje On siebie samego swoim jako pokarm i czyni ich uczestnikami swojego życia. Pan ponownie włącza uczniów we wspólnotę przymierza z sobą i z żywym Bogiem. We wspólnocie liturgicznej, w celebrowaniu Eucharystii to zasiadanie za stołem ze Zmartwychwstałym trwa nadal, mimo że w inny sposób. Może więc posiłek uczniów z Emaus też jest owym „spożywaniem soli”, wydarzeniem przymierza, uczynieniem Kleofasa i jego towarzysza uczestnikami nowego życia, nową wspólnotą. Ich uczta z jednej strony wiązałaby się więc z Ostatnią Wieczerzą, ale z drugiej strony, właśnie przez związek z wczesnochrześcijańskim łamaniem chleba – z chrześcijańską Eucharystią. Opowiadanie o uczniach z Emaus łączy więc w sobie dwa elementy znaczenia posiłku: zawarcie Nowego Przymierza i wczesnochrześcijańska Eucharystia. Obecność Jezusa wskazuje, że w chrześcijańskiej uczcie następuje spotkanie z Bogiem (wskazanie tej obecności mógł mieć na celu Łukasz, gdy pisał to opowiadanie). Łamanie chleba jest więc znakiem obecności Zmartwychwstałego, wokół którego gromadzą się chrześcijanie, by uczestniczyć w Nowym Przymierzu i w nowej uczcie z Nim. Opowiadanie o Kleofasie i jego towarzyszu wskazuje, iż w nabożeństwie eucharystycznym spotykamy się z Jezusem Chrystusem. Związek ich uczty z wczesnochrześcijańską Eucharystią pokazuje, że jest to ofiarowana przez Boga pamiątka, która jest czymś już nie symbolicznie, ale realnie uobecniającym Jego samego. To, że w nabożeństwie eucharystycznym spotykamy się ze Zmartwychwstałym, oznacza, że staje się on dla nas widzialny, ale ta otwartość oznacza również, że musimy go wypuścić, Zmartwychwstały wciąż znika nam z oczu. *** Ciekawe, że to właśnie uczniowie z Emaus, którzy niczym szczególnym wcześniej się nie wyróżnili, doznali przywileju spotkania z Jezusem. Wszak można przypuszczać, że uczniów podobnie zagubionych jak oni było o wiele więcej. Dlaczego zatem ci dwaj? Może właśnie dlatego, że rozmawiali o spotkaniu z Bogiem, a do tego, by zrozumieli to spotkanie, brakowało bardzo niewiele. Opowiadanie o Kleofasie i jego towarzyszu trzeba odczytywać jako zachętę do rozmowy o Bogu, rozmowy zaangażowanej, będącej dyskusją zmierzającą do znalezienia rozwiązania problemu, a raczej zrozumienia spotkania człowieka z Bogiem, które czasami jest tak inne od tego, czego się spodziewamy, że nawet dobrze znane Pisma go nie wyjaśniają. Bibliografia: B. Costacurta, Eliasz, Kraków 2010. A. Grün, Ewangelie, Kraków 2009. A. Ligęza, M. Wilk, Od popiołu do ognia. Rozmowy o czytaniach liturgicznych okresu wielkiego postu, Kraków 2010. Orygenes, Przeciw Celsusowi, VI, 68. R. Przybylski, Ogrom zła i odrobina dobra, Warszawa 2006. J. Ratzinger, Jezus z Nazaretu, t. 2, Kielce 2011. W. Surmiak, „Łamanie chleba” w Nowym Testamencie (Łk 24,35 i Dz 2,42), w: „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 36 (2003) nr 2, s. 404–413. A. Sikora, Gest „łamania chleba” w Nowym Testamencie, [w:] Biblia o Eucharystii, red. S. Szymik, Lublin 1997, s. 111–126. A. Świderkówna, Rozmowy o Biblii. Nowy Testament, Warszawa 2009. Skróty polskich przekładów Pisma Świętego: BT – Biblia Tysiąclecia, wyd. IV; BP – Biblia Poznańska; BW-P – Biblia Warszawsko-Praska; Popowski – Nowy Testament. Przekład na Wielki Jubileusz Roku 2000, ks. Remigiusz Popowski SDB; Wojciechowski – Grecko-polski Nowy Testament, ks. Remigiusz Popowski SDB, Michał Wojciechowski; EPP – Ekumeniczny Przekład Przyjaciół, Jan Turnau, ks. Michał Czajkowski, abp Jeremiasz Jan Anchimiuk, pastor Mieczysław Kwiecień.
Potrzeba Boga Dzieło stwórcze Boga jest wolnym aktem. Bóg absolutnie nie potrzebował ani wszechświata, ani ludzkości. A jednak powołał nas do istnienia. W rezultacie można powiedzieć zgodnie z prawdą, że ludzkość jest Bogu niezbędna - niezbędna w tym znaczeniu, że Boże dzieło musi mieć sens. Stworzenie świata nie byłoImię pochodzenia grecko-łacińskiego od słowa pospolitego angelus (gr. ággelos) 'posłaniec, zwiastun, anioł'. W Polsce notowane już w w. XIV w formie łacińskiej Angelus. Pośrednio, poprzez patronimicum Angyolowicz, poświadczona jest też forma Anioł (Angyol - 1490 r.). Odpowiedniki obcojęz.: łac. Angelus, gr. Ángelos, ang. Angelo, buł. Angeł, cz. Anděl, fr. Ange, Angele, hiszp. Angel, lit. Angelas, Anielus, mac. Angel, niem. Engel, port. Agnello, ros. Angel, rum. Anghel, sch. Anael, Anaelo, Anaelko, słow. Angel, Angelus, słwń. Angel, węg. Angelus, Angyalos, wł. Angelo, Angelico, Angelino. Ponad osiemdziesięciu wybitnych mężów Kościoła nosiło to imię. Ponad dwudziestu z nich opatrywanych jest w rocznikach kościelnych tytułem świętego lub błogosławionego. Jest oczywiste, że powymieniać ich tu wszystkich nie możemy. Przedstawimy tych, którzy uchodzą za najwybitniejszych. Ich sylwetki poprzedzimy jednakże zarysem tego, co należałoby wiedzieć o aniołach tout court, o tych, którzy tym imieniem oznaczani byli w Biblii i którzy w chrześcijańskim kulcie świętych zajmują miejsca zupełnie wyjątkowe. Aniołowie - Aniołowie Stróżowie - Archaniołowie są najpierw czystymi duchami, otaczającymi tron Najwyższego, oddającymi Mu nieustanny hołd i wyśpiewującymi Jego chwałę. Ale są też równocześnie Bożymi posłańcami, którzy przekazują ludziom rozkazy Boga, komunikują im oświecenia i łaski, niekiedy także stają się mścicielami lekceważonych przykazań Bożych. O tym wszystkim na rozmaitych miejscach poucza nas Pismo Święte (por. np. Rdz 16, 9; 19, 15; Sdz 6, 14; 2 Krl 1, 3 itd.). Znamienną jest zwłaszcza rola przypisywana im w Nowym Testamencie (por. np. Mt 1, 20; 2, 13; 28, 7; Dz 7, 53; Gal 3, 19; itd.) Wszędzie pojawiają się jako współpracownicy Bożej Opatrzności. Czynnie uczestniczą w jej troskliwym pochylaniu się nad ludzkością, poszczególnymi społecznościami ludzkimi i jednostkami. Są, można powiedzieć za starochrześcijańskim pisarzem Atenagorasem, jakby cząstkowymi opatrznościami, które troszczą się o poszczególne stworzenia. Swego anioła protektora miał więc Izrael, naród wybrany, i tego anioła, zdaniem wczesnych gmin chrześcijańskich, odziedziczył po nim Kościół. Ojcowie i teolodzy średniowiecza sądzili także, że swego anioła-opiekuna posiada każdy naród. Zupełnie podobnie w homiliach Ojców, np. Grzegorza z Nyssy czy Bazylego, mówiono o poszczególnych miastach. To przeświadczenie przetrwało wieki i odzwierciedliło się w wypowiedziach wielu świętych, wśród nich bł. Piotra Fabre'a czy św. Franciszka Salezego. Jeszcze bardziej trwałym okazało się w chrześcijaństwie przekonanie o tym, że anioła stróża posiada każdy wierzący. Nie jest ono formalnie wyrażone w Piśmie Świętym, a Kościół nie określał go uroczyście jako prawdy wiary, mimo to posiada powszechne uznanie chrześcijan i zawsze uchodziło za rzecz solidnie uzasadnioną przez patrystyczne rozumienie licznych wypowiedzi Biblii. Przede wszystkim sam Chrystus nauczał, że aniołów stróżów posiadają dzieci (Mt 18, 10), ale stąd łatwo już przecież wyciągnąć wniosek, że tego przywileju nie są także pozbawieni dorośli, obdarzeni tą samą godnością, tymi samymi potrzebami i podobnymi słabościami. Odpowiada to samej naturze tych niebieskich duchów, które czują się szczęśliwe, gdy mogą naśladować swego Stwórcę i nieść pomoc ludziom. Mogą to czynić w imię braterstwa, bo ludzie zostali stworzeni na ich podobieństwo, a potem odkupieni Krwią Przenajśw., powołani do synostwa Bożego. Strzegą ludzkiego ciała i naszego losu doczesnego (por. Rdz 19, 21; 48, 16; 2 Mch 3, 25 itd.; Mt 18, 10; Dz 5, 19-20; 12, 7 itd.), a bardziej jeszcze troszczą się o nasze dobro duchowe. Osłaniają dlatego przed atakami wroga, zmniejszają moc lub ilość pokus, podtrzymują na duchu, pocieszają, wspomagają w wieloraki sposób. Życiorysy świętych dostarczają nam niezliczonej liczby przykładów na to, jak byli oni głęboko przekonani o takiej roli aniołów stróżów i w jak różnorodny sposób ich opieki doświadczali. Aniołowie byli przede wszystkim ich przewodnikami duchowymi, wskazującymi drogę i wyprowadzającymi z sytuacji niejasnych, zawikłanych. To samo świadectwo upewnia nas, że takimi przewodnikami i pocieszycielami stawali się zwłaszcza w godzinie śmierci, a więc w tej ostatniej obieży, jaka oczekuje każdego człowieka. Wedle tego samego przekonania i licznych wypowiedzi tych samych świadków wiary, tzn. świętych, aniołowie stróżowie stawali się też naszymi ambasadorami u Boga. Zanosili więc przed Jego tron nasze modlitwy i ofiary. Dołączali do nich swe własne prośby, a tak wstawiali się za nami. Upraszali zwłokę w karaniu, uzyskiwali dalsze zlitowania, sprawiali więc, że Gospodarz nie decydował jeszcze, aby wyciąć drzewo i pozwalał na dalszą próbę, aby mogło nareszcie przynieść swój owoc. Tym przekonaniom chrześcijańskim, ledwo tutaj zarysowanym, towarzyszyły od najdawniejszych czasów oznaki czci i nabożeństwa. Jednym z najwcześniejszych świadectw w tym względzie jest mowa Dydyma Ślepca (-395). Nieco później analogiczne dowody czci odnajdujemy w starych sakramentarzach, inskrypcjach, dedykacjach kościołów. Szerzy się równocześnie kult, z którym wcześnie łączono pozdrowienia dla aniołów stróżów. Z czasem skłaniano się jednak do tego, aby czci tych ostatnich poświęcić jakiś dzień osobny. Pierwsze święto ku ich czci ustanowiono bodaj w r. 1513 w Portugalii. Rozszerzone wcześnie na cały Półwysep Iberyjski, zrazu nie miało ono jednolitego terminu. Na prośbę Ferdynanda II papież Paweł V nakazał je w r. 1608 obchodzić w pierwszy wolny dzień po święcie Michała archanioła, ale w niektórych krajach obchodzono je jeszcze długo także w innych porach roku. Termin październikowy przyjął się dopiero po dekrecie Leona XIII z r. 1893. W tym czasie istniało już wiele bractw i zgromadzeń zakonnych pod wezwaniem aniołów stróżów. Szeroko też rozpowszechniony był zwyczaj poświęcania im wtorków każdego tygodnia (Msza wotywna). Nie potrzebujemy prawie dodawać, że te rozmaite przejawy czci dla aniołów stróżów znalazły także swe bogate odzwierciedlenie w sztukach plastycznych oraz w arcydziełach literatury. Gdy o te ostatnie chodzi, wystarczy wspomnieć pieśń 30 Raju Dantego oraz Sen Geroncjusza Newmana. Wezwanie, o którym wspominaliśmy powyżej, powstało prawdopodobnie w w. XVII. O innych, a także o pieśniach czy wzmiankach w litaniach, mówić tu już niepodobna. Należy natomiast podkreślić, że niektórzy spośród angeli - tych wysłańców, w zbliżeniu się Boga do ludzkości odegrali rolę szczególną, zwłaszcza wówczas, gdy Słowo zstępowało na ziemię, aby stać się ciałem. Tym szczególnym posłańcom Bożym, którym powierzone zostały doniosłe zadania, Pismo Święte nadało imiona. Rafał ukazał więc słodycz Bożej Opatrzności, nachylającej się zarówno nad losem uciśnionych, jak i udrękami sprawiedliwych. Księga Tobiasza mówi o tym, jak był dla nich przewodnikiem, lekarzem, dobroczyńcą. Gabriel odegrał wielką rolę, gdy Syn Boży zstępował na ziemię. On to właśnie zwiastował Marii Jego poczęcie i przemówił słowami, które tak często powtarzamy w pozdrowieniu, nazwanym dlatego anielskim. Michał był w Starym Testamencie opiekunem ludu Bożego, i dlatego też Kościół od najdawniejszych czasów czci go jako własnego opiekuna, bo przecież sam nazywa się ludem Bożym i jest rzeczywiście legalnym spadkobiercą Izraela. Ten to opiekun u św. Jana Ewangelisty ukazuje się też jako pogromca Złego, który pragnąłby zaszkodzić Kościołowi. Tych trzech więc znamy bliżej z ich symbolicznych, pełnych wymowy imion. Tych też chrześcijaństwo od najdawniejszych czasów szczególnie czciło. Na tę cześć, okazywaną uroczyście, wyznaczało rozmaite dni w roku. Sami do niedawna czyniliśmy to w trzech odrębnych terminach. Obecnie, by nie przeciążać kalendarza liturgicznego, archaniołów wspomina się razem w dniu 29 września, natomiast o aniołach stróżach mówią teksty liturgiczne przeznaczone na 2 października. Anioł Karmelita. Urodzony w r. 1185 w Jerozolimie, był synem Żydów, którzy niedawno przyjęli chrzest. Mając lat 19, wstąpił do karmelitów. W r. 1213 przyjął święcenia kapłańskie. Przebywał potem w eremie na górze Karmel. W r. 1219 św. Brokard wysłał go do Honoriusza III dla przedłożenia sytuacji zakonu powstałego przed soborem lateraneńskim IV i dlatego nie objętym soborowym zakazem zakładania nowych zakonnych wspólnot. W Rzymie miał się spotkać ze świętymi Franciszkiem i Dominikiem. Pierwszemu miał przepowiedzieć stygmaty, a Franciszek nawzajem przepowiedział mu męczeństwo. Z Rzymu podążył na Sycylię, gdzie gorliwie zwalczał katarów. Gdy w Licata nawrócił konkubinę jakiegoś rycerza, ten w czasie nabożeństwa wtargnął do kościoła i pięciokrotnie uderzył nań mieczem. Nie pozwolił skrzywdzić napastnika. Zmarł z odniesionych ran 5 maja 1220 r. Spontanicznie uznano go za męczennika, natomiast Żywot (BHL 464-465) wzbudza już nie tylko wątpliwości, ale także głęboką nieufność. Zob także BHL 466-468. Inne w DHGE 3 (1924), 6-9. - Ikonografia w LCI 5 (1973), 164 n. oraz w Bibl. Ss. 1 (1961), 1239-1242 (dwie reprodukcje). Anioł de Scarpettis urodził się w Borgo Sansepolcro, w Umbrii. W r. 1254 wstąpił do augustianów, którzy wysłali go później do Anglii. Rozwinął tam energiczną działalność i pozakładał nowe domy zakonne. Zmarł po powrocie do ojczyzny, w r. 1306. Wspominany jest 15 lutego lub 1 października. Kult zaaprobowano w r. 1921. Anioł z Chiarino (w Marchii Ankońskiej, Clarenus). Urodził się około r. 1250 w rodzinie wieśniaczej. Zrazu występował pod imieniem Pietro da Fossombrone. Gdy wstąpił do franciszkanów, rychło dał się poznać jako rygorysta. Wzbudzało to sprzeciw wielu do tego stopnia, że zamknięto go w karcerze, a potem jako misjonarza wysłano do Armenii. Gdy wrócił, Celestyn V pozwolił mu na zorganizowanie grupy nazwanej pauperes heremitae domini Coelestini. Gdy Bonifacy VIII wycofał papieską aprobatę, uszedł do Grecji. Wrócił stamtąd w r. 1305. Wkrótce został przywódcą spirituales i kilka lat żył w eremie prowincji rzymskiej. W r. 1311 udał się do Awinionu, aby wziąć udział w dyskusji o ubóstwie. Zmuszony do podporządkowania się, został uroczyście potępiony, a potem wtrącony do więzienia. Adresując do Jana XXII swą Epistola excusatoria, zdołał się usprawiedliwić. W latach 1318-1334 spokojnie już rządził swą kongregacją. Zagrożony na nowo przez inkwizycję, schronił się na południu Italii. Zmarł w eremie Santa Maria in Aspro, w Bazylikacie, w dniu 15 czerwca 1337. Zostawił po sobie sporo pism i tłumaczeń z greckiego, zwłaszcza przekład Drabiny raju Jana Klimaka. Potomni oceniali go rozmaicie. Niektórzy uważają dlatego, że po dziś dzień oczekuje na osąd historii. Anioł Carletti z Chivasso (Clavasium, w Ligurii). Urodził się w r. 1411. Doktoraty teologii i prawa zdobył w Bolonii. Po powrocie do ojczyzny ofiarowano mu wysokie stanowiska, ale niebawem wstąpił do obserwantów. Był u nich wikariuszem prowincjonalnym. W r. 1467 towarzyszył Piotrowi z Neapolu na kapitułę do Krakowa, na której doszło do podziału prowincji austriackiej. Odnotował to Jan z Komorowa. Czterokrotnie był potem wikariuszem generalnym. Na żądanie Sykstusa IV głosił krucjatę. Zmarł w Cuneo 11 kwietnia 1495 r. Pozostawił po sobie kilka pism, w tym Summę kazuistyczną, zwaną nieraz Anielską: Summa Angelica casuum conscientiae. Luter spalił ją uroczyście w r. 1520 w Wittenberdze, nazywając -bardziej niż diabelską-. Wystarczająco LThK 1 (1957), 541. Obszerniej, z wykazem starszej literatury: DHGE 3 (1924), 19 n. Anioł Orsucci. Urodził się w r. 1573 w Lukce, w rodzinie szlacheckiej. W r. 1586 wstąpił do dominikanów. W jedenaście lat później otrzymał święcenia kapłańskie. W r. 1600 wyjechał na Filipiny. Potem przez jakiś czas przebywał w Meksyku, ale wrócił do Manili. W r. 1622 wyprawił się do Japonii, ale już po czterech miesiącach został ujęty i w czasie generalnej kaźni razem z innymi spalony w Nagasaki. Stało się to w dniu 10 września. Do grona błogosławionych zaliczony został w r. 1867. Anioł z Acri, w Kalabrii. Urodził się 19 października 1669 r. Wstąpiwszy do kapucynów, przeżył trudny okres wątpliwości i bojaźni o to, czy podoła czekającym go zadaniom. Potem z powodzeniem pracował w Kalabrii i środkowych Włoszech. Słynął z daru czytania w sercach ludzkich i bilokacji. Zmarł w Acri 30 października 1739 r. Beatyfikowany został w r. 1825. W r. 1745 ukazało się pierwsze wydanie jego broszurki pt. Ges- piissimo. Boga wzywając do pokuty zachęca kapłanów do płaczu i narzekania (por. 1, 13), a płacz ten ma być połączony z prośbą o przebaczenie dla całego ludu (por. 2, 17). Istnieją w Starym Testamencie, a prze de wszystkim w psalmach liczne ślady specjalnych lamentacji i próśb, stąd należy chyba sądzić, że Izrael traktował je jako wy Home Książki Sztuka Nowe dzieci Izraela. Stary Testament w kulturze holenderskiej XVII wieku "Powodem napisania tej książki był znaczny chaos w poglądach badaczy na ikonografię Starego Testamentu w Holandii XVII wieku; pewne uporządkowanie materiału przyniosła dopiero wystawa Het Oude Testament in de Schilderkunst von de Gouden Eeuw, zorganizowana w 1991 roku w Joods Historisch Museum w Amsterdamie, podsumowująca wyniki szeroko zakrojonych badań archiwalno-inwentarzowych grupy młodych holenderskich historyków sztuki. To jednak, co było w wielu opracowaniach z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych najbardziej irytujące, to powszechne, a zupełnie nie sprecyzowane stosowanie wobec różnych przedstawień starotestamentowych formuły Nowych Dzieci Izraela. Chcąc np. wytłumaczyć znaczną częstotliwość pewnych tematów biblijnych, załatwiano problem twierdzeniem, że nowożytni Holendrzy widzieli w sobie "nację wybraną" przez Boga, "Nowe Dzieci Izraela". Formuła ta stała się "workiem pojęciowym", "szufladką", w którą można było wrzucić wszystko, także i te dzieła o temacie starotestamentowym, w których porównanie lub utożsamienie z wydarzeniami i sytuacjami współczesnymi wcale nie jest widoczne..." (fragment Wprowadzenia). Porównywarka z zawsze aktualnymi cenami W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni. Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie: • online • przelewem • kartą płatniczą • Blikiem • podczas odbioru W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę. papierowe ebook audiobook wszystkie formaty Sortuj: Książki autora Podobne książki Oceny Średnia ocen 9,0 / 10 1 ocen Twoja ocena 0 / 10 Cytaty Powiązane treści
Warto w tym miejscu dodać, że hebrajski termin ʽām, zwłaszcza w połączeniu z imieniem jedynego Boga Izraela, oznacza „lud Boży”. Wszystkie pozostałe narody, szczególnie te niewierzące w tego Boga, czyli poganie, określano hebrajskim rzeczownikiem w liczbie mnogiej gōjîm. Starotestamentowa nazwa „lud lub naród Boży” (hebr.
Zapowiedź zbawienia w czasach mesjańskich 231 «Biada pasterzom, którzy prowadzą do zguby i rozpraszają owce mojego pastwiska - wyrocznia Pana. 2 Dlatego to mówi Pan, Bóg Izraela, o pasterzach, którzy mają paść mój naród: Wy rozproszyliście moją trzodę, rozpędziliście i nie zatroszczyliście się o nią; oto Ja się zatroszczę o nieprawość waszych uczynków - wyrocznia Pana. 3 Ja sam zbiorę resztę swego stada ze wszystkich krajów, do których je wypędziłem. Sprowadzę je na ich pastwisko, by miały coraz liczniejsze potomstwo. 4 Ustanowię zaś nad nimi pasterzy, by je paśli; i nie będą się już więcej lękać ani trwożyć, ani trzeba będzie szukać którejkolwiek - wyrocznia Pana. 5 Oto nadejdą dni - wyrocznia Pana - kiedy wzbudzę Dawidowi Odrośl sprawiedliwą1. Będzie panował jako król, postępując roztropnie, i będzie wykonywał prawo i sprawiedliwość na ziemi. 6 W jego dniach Juda dostąpi zbawienia, a Izrael będzie mieszkał bezpiecznie. To zaś będzie imię, którym go będą nazywać: "Pan naszą sprawiedliwością"2. 7 Dlatego oto nadejdą dni - wyrocznia Pana - kiedy nie będą już mówić: "Na życie Pana, który wyprowadził synów Izraela z ziemi egipskiej", 8 lecz raczej: "Na życie Pana, który wyprowadził i przywrócił pokolenie domu Izraela z ziemi północnej i ze wszystkich ziem, po których ich rozproszył", tak że będą mogli mieszkać w swej ziemi»3. PRZECIW FAŁSZYWYM PROROKOM Powszechne zepsucie 9 O prorokach. Rozdziera się serce we mnie, wszystkie moje członki ogarnia drżenie, jestem jak człowiek pijany, jak człowiek przesycony winem - z powodu Pana i Jego świętych słów. 10 «Kraj bowiem przepełniony jest cudzołożnikami 4, ich zabiegi zmierzają ku złemu, ich siłą jest nieprawość. 11 Albowiem nawet prorok, nawet kapłan postępują haniebnie, nawet w moim domu znalazłem ich nieprawość - wyrocznia Pana. 12 Dlatego będzie ich droga dla nich gruntem śliskim, na którym się potkną w ciemnościach i upadną. Albowiem ześlę na nich nieszczęście w roku, w którym ich nawiedzę - wyrocznia Pana. Zepsucie proroków 13 Także wśród proroków Samarii5 widziałem szaleństwo: prorokowali w imię Baala i zwodzili mój naród, Izraela. 14 A wśród proroków Jerozolimy widziałem obrzydliwość: cudzołóstwo, zatwardziałość w kłamstwie i popieranie złoczyńców, przy czym nikt się nie nawraca ze swej niegodziwości. Stali się oni wszyscy dla Mnie jakby Sodomą, a mieszkańcy ich jakby Gomorą»6. 15 Dlatego to mówi Pan Zastępów o prorokach: «Oto dam im za pokarm piołun, a za napój wodę zatrutą7. Albowiem od proroków z Jerozolimy rozeszła się niegodziwość po całym kraju». Prawdziwi a fałszywi prorocy 16 To mówi Pan Zastępów: «Nie słuchajcie proroków, którzy wam przepowiadają: wprowadzają was w błąd; zwiastują wam urojenia swego serca, nie zaś to, co pochodzi z ust Pańskich. 17 Mówią stale tym, co uwłaczają słowu Pana: "Będziecie zażywać pomyślności". Wszystkich zaś tych, co idą za popędem swego serca, zapewniają: "Nie spotka was nieszczęście". 18 8 Kto bowiem stał w radzie Pana, widział i słyszał Jego słowo? Kto nadsłuchiwał Jego słowa i usłyszał je? 19 Oto nawałnica Pańska, gniew powstaje, burza szaleje, spada na głowę niegodziwych. 20 Nie ustanie gniew Pana, dopóki nie wykona On i nie urzeczywistni zamiarów swego serca. Przy końcu dni zrozumiecie to w pełni. 21 Nie posłałem tych proroków, lecz oni biegają; nie mówiłem do nich, lecz oni prorokują. 22 Gdyby stali w mojej radzie9, głosiliby moje słowa mojemu narodowi i nawróciliby ich ze złej drogi oraz z przewrotnego postępowania. Nadużycia fałszywych proroków i kara za nie 23 Czy jestem Bogiem [tylko] z bliska - wyrocznia Pana - a z daleka [już] nie jestem Bogiem?10 24 Czy może się człowiek ukryć w zakamarkach, tak bym go nie widział? - wyrocznia Pana. Czy nie wypełniam nieba i ziemi? 25 Słyszałem to, co mówią prorocy, którzy prorokują fałszywie w moim imieniu: "Miałem sen, miałem sen!" 26 Dokądże będzie tak w sercu proroków, przepowiadających kłamliwie i przepowiadających złudy swego własnego serca? 27 Zmierzają ku temu, by przez sny swoje, które jeden drugiemu opowiada, poszło w niepamięć moje Imię u mojego ludu, podobnie jak zapomnieli mego Imienia dla Baala ich przodkowie. 28 Prorok, który miał sen, niech opowiada swój sen! Kto miał moje słowo, niech wiernie opowiada moje słowo! Co ma wspólnego słoma z ziarnem11 - wyrocznia Pana. 29 Czy moje słowo nie jest jak ogień12 - wyrocznia Pana - czy nie jest jak młot kruszący skałę? 30 Oto dlatego się zwrócę przeciw prorokom - wyrocznia Pana - którzy kradną sobie nawzajem moje słowo13. 31 Oto się zwrócę przeciw prorokom - wyrocznia Pana - którzy używają swego własnego języka, by wypowiadać wyrocznie. 32 Oto się zwrócę przeciw tym, którzy prorokują sny kłamliwe - wyrocznia Pana - opowiadają je i zwodzą mój lud kłamstwami i chełpliwością. Nie posłałem ich ani nie dawałem polecenia; w niczym też nie są użyteczni dla tego narodu - wyrocznia Pana. "Brzemię Pańskie" i jego znaczenie 33 A jeśli ten naród albo prorok, albo kapłan cię zapyta: "Jakie jest brzemię14 Pańskie?", odpowiesz im: "Wy jesteście brzemieniem, bo odrzuciłem was" - wyrocznia Pana. 34 A proroka, kapłana czy lud - ktokolwiek powie "brzemię Pańskie", ukarzę wraz z jego domem. 35 Tak będziecie mówić każdy do swego przyjaciela i każdy do swego brata: "Co odpowiedział Pan?" lub: "Co mówił Pan?" 36 Nie wspominajcie już więcej "brzemienia Pańskiego", inaczej bowiem stanie się mówiącemu brzemieniem jego własne słowo, gdyż odwróciliście sens słów Boga żywego, Pana Zastępów, Boga naszego. 37 Tak należy mówić do proroka: "Co odpowiedział tobie Pan?" lub: "Co mówił Pan?" 38 Jeślibyście mimo to mówili: "brzemię Pańskie", to wtedy tak mówi Pan: Ponieważ używacie tego wyrażenia "brzemię Pańskie", mimo że wam zakazałem mówić "brzemię Pańskie", 39 dlatego podniosę was zupełnie i wyrzucę sprzed mojego oblicza, was i miasto, które dałem wam i waszym przodkom. 40 Okryję was wieczną niesławą, wieczną hańbą, która nigdy nie ulegnie zapomnieniu». Jest to Reszta Izraela, o której pisali prorocy w Starym Testamencie. Starotestamentalna idea Reszty Izraela Idea Reszty w Starym Testamencie pojawia się bardzo wcześnie. Już w Rdz 6, 8; 7, 1. 5. 23 jest mowa o sprawiedliwych ocalonych przez Jahwe z niszczącego wszystko potopu. Józef pełni szczególną rolę wobec najbliż- MESJASZ - CZASY OSTATECZNE Narody pod panowaniem Pańskim 91 Wyrok. Słowo Pana: W krainie Chadraku1 i Damaszku będzie Jego odpoczynek, gdyż do Pana należy Oko Aramu1, jak i wszystkie pokolenia Izraela. 2 Zarówno Chamat2, które z nim graniczy, jak Tyr i Sydon, bo mądrość [Jego] jest wielka. 3 Tyr otoczył się wałem obronnym, nagromadził srebra jak piasku - i złota - jak błota na drogach. 4 Jednak zawładnie nim Pan i jego bogactwo strąci w głębie morza; a jego samego w ogniu strawi. 5 3 Aszkelon, widząc to, z bojaźni zadrży, podobnie Gaza pogrąży się w trwodze i Ekron zawiedzie się w nadziei. Król z Gazy będzie usunięty, opustoszeje z mieszkańców Aszkelon. 6 A lud mieszany osiedli się w Aszdodzie. Na proch zetrę pychę Filistyna. 7 I z krwi oczyszczę mu usta, i jego zęby z ofiary plugawej, wówczas i on stanie się Resztą, która należy do Boga naszego, jak jeden z rodów Judy, Ekron zaś będzie jak Jebusyta4. 8 Sam będę dla domu mego strażą i obroną przed przechodniami. I przemoc wroga już go nie dosięgnie, gdyż wejrzałem na niego w jego nędzy5. Król Pokoju 9 Raduj się wielce, Córo Syjonu, wołaj radośnie, Córo Jeruzalem! Oto Król twój idzie do ciebie, sprawiedliwy i zwycięski. Pokorny - jedzie na osiołku, na oślątku, źrebięciu oślicy6. 10 On zniszczy rydwany w Efraimie i konie w Jeruzalem, łuk wojenny strzaska w kawałki7, pokój ludom obwieści. Jego władztwo sięgać będzie od morza do morza, od brzegów Rzeki aż po krańce ziemi. Ocalenie Izraela i jego świetność 11 Także ze względu na krew przymierza8 zawartego z tobą wypuszczę więźniów twoich z bezwodnej cysterny8. 12 Wróćcie do warownego miejsca, wygnańcy, oczekujący z nadzieją! Dzisiaj cię o tym zapewniam, że cię nagrodzę w dwójnasób. 13 Albowiem Judę trzymam w pogotowiu, jak łuk napinam Efraima, jak włócznią kieruję synami twymi, Syjonie, przeciwko synom twoim, Jawanie9, i miecz mocarza z ciebie uczynię. 14 Pan się zjawi nad nimi. Jak błyskawice wzlecą Jego strzały i Pan, Bóg wszechmogący, zadmie w róg. Nadciągnie w szumie wichru z południa. 15 Pan Zastępów będzie ich osłaniał, zniszczą i zdepczą kamienie z proc, i krew będą pili jak wino, i będą jej pełni jak czara, jak rogi ołtarza. 16 W owym dniu Pan, ich Bóg, da im zwycięstwo i poprowadzi swój lud niby trzodę. Bo są jak drogie kamienie w ozdobnej koronie, co błyszczą światłem ponad Jego ziemią. 17 Jak dobry i jak uroczy będzie [ten kraj] - zboże da wzrost młodzieńcom, a młode wino - dziewicom10. .